Diagnoza gotowości szkolnej ma na celu ustalenie, czy dziecko 5,6 letnie osiągnęło już poziom rozwoju, który pozwoli mu sprostać obowiązkom szkolnym. Wyniki tego badania pomogą rodzicom podjąć decyzję dotyczącą dalszej edukacji dziecka.
Rozpoczęcie nauki szkolnej jest jednym z przełomowych momentów w życiu każdego dziecka. Szkoła jest dla większości dzieci zupełnie nowym, nieznanym środowiskiem. Wymaga od malucha przystosowania się do zupełnie innego trybu życia, określonego przez systematyczne zajęcia szkolne, do dostosowania się do grupy rówieśniczej i do nauczycieli. Aby dobrze radzić sobie w tym środowisku dziecko musi wykazać się odpornością na wysiłek fizyczny, psychiczny i na stresy związane z ocenianiem i rywalizacją. Powinno także potrafić bronić swojego zdania i wartości, które są dla niego ważne, nie raniąc przy tym innych. Niezwykle istotną rolę odgrywa również odpowiedni poziom motywacji do podjęcia obowiązków szkolnych.
Diagnoza gotowości szkolnej jest badaniem wielospecjalistycznym, w skład zespołu wchodzą zwykle psycholog, pedagog, logopeda i inni specjaliści w zależności od potrzeb badanego klienta. Pełne badanie składa się z:
- rozmowy z rodzicami dziecka i z dzieckiem,
- analizy opinii pedagogicznej, psychologicznej, logopedycznej od specjalistów, którzy do tej pory pracowali z dzieckiem,
- analizy ewentualnej dokumentacji medycznej jeżeli dziecko ma problemy zdrowotne,
- analizy wytworów dziecka,
- obserwacji dziecka podczas swobodnej zabawy
- wykonania standaryzowanych testów psychologiczno-pedagogicznych, które pozwalają określić poziom funkcjonowania poznawczego dziecka, spostrzegania, funkcjonowania pamięci i uwagi
- oceny samodzielności dziecka, jego motywacji do nauki oraz funkcjonowania społeczno-emocjonalnego.
Przeprowadzenie oceny dojrzałości szkolnej pozwala określić mocne i słabsze strony dziecka, a w razie stwierdzonych deficytów dobrać najlepszy sposób wspomagania rozwoju.
Badanie gotowości szkolnej zajmuje około 3 godzin. Możliwe, a nawet zalecane, jest podzielenie badania na krótsze spotkania.
Aktualna sytuacja prawna dotycząca odroczenia obowiązku szkolnego
- ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r.w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Poz. 199)
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej (Dz. U. Nr 223, poz.1869, z późn. zm.)
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072)
Zgodnie z art.16 ust.3 ustawy o systemie oświaty, w przypadkach uzasadnionych ważnymi przyczynami rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego przez dziecko nieposiadające orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego może być odroczone, nie dłużej jednak niż o jeden rok.
W przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 6 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat. Obowiązek szkolny tych dzieci może być więc odroczony do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat.
W przypadku dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim nie mają zastosowania przepisy dotyczące odroczenia obowiązku szkolnego, gdyż udział dziecka w zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych jest zarówno formą spełniania rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego, jak i obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki.
Decyzja w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego jest podejmowana przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej (art.16 ust.4 ustawy o systemie oświaty).
OPINIĘ w sprawie odroczenia spełniania obowiązku szkolnego przez dziecko wydaje publiczna lub niepubliczna poradnia psychologiczno – pedagogiczna wyłącznie na wniosek rodziców/prawnych opiekunów.
Poradnia psychologiczno – pedagogiczna jest zobowiązana wydać opinię w terminie nie dłuższym niż 30 dni, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie dłuższym niż 60 dni, od dnia złożenia wniosku. Opinia w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego powinna być także dołączona do ww. wniosku również w przypadku ubiegania się o odroczenie realizacji obowiązku szkolnego dziecka, które posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Więcej informacji na stronach
Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz
Instytutu Badań Edukacyjnych.