Diagnoza logopedyczna to sposób postępowania badawczego, którego celem jest określenie trudności w mowie i komunikacji. Diagnoza dostarcza informacji o tychże trudnościach, o ich objawach, przyczynach i możliwościach skorygowania. Informacje te ustala się na podstawie wywiadu, obserwacji, wyników badania mowy i wyników badań uzupełniających. Zdarza się, że do ustalenia przyczyn trudności potrzebne są konsultacje specjalistyczne u psychologa, pedagoga, neurologa, audiologa, foniatry, laryngologa, ortodonty.
Wywiad dostarcza informacji o rozwoju psychoruchowym dziecka, przebiegu rozwoju jego mowy, o sposobach karmienia i jedzenia, a także o stanie zdrowia oraz przebiegu ciąży i porodu.
Obserwacja obecna jest na każdym etapie diagnozy i jest jej dopełnieniem. Dostarcza informacji o zachowaniu, mowie, gestach dziecka podczas spontanicznej zabawy, a także o tym jak dziecko nawiązuje kontakty z innymi i w jakim stopniu jest sprawne ruchowo.
Badanie mowy to różnego rodzaju próby i testy językowe, na podstawie których możemy określić prawidłowości i nieprawidłowości w rozwoju mowy i artykulacji. Poprzedzone jest ono krótką rozmową z dzieckiem o ulubionych zabawach, bajkach, książeczkach, ukochanym misiu, lalce czy samochodzie. W trakcie badania mowy sprawdza się też rozumienie mowy na podstawie wykonywania prostych poleceń, pokazywania właściwego obrazka, przypisania odpowiedniego wyrazu czy też psującej rzeczy.
Badania uzupełniające w zależności od wieku dziecka dotyczą m.in.: badania słuchu, analizy i syntezy słuchowej, funkcji połykania i oddechu, budowy narządów mowy, emisji głosu i płynności mowy, a także umiejętności pisania i czytania.
Dzięki powyższym czynnościom możemy dokonać pełnego opisu przejawów zaburzeń mowy i na tej podstawie stworzyć prognozę działania naprawczego, czego konsekwencją będzie oddziaływanie terapeutyczne.